1. همیشه با یاد و نام خدا درس را شروع کنید و به پایان برسانید .
2. ساده تدریس کنید اما عمیق .
3. فرصت انتقاد از خودتان را به فراگیران بدهید .
4. تجارب تازه خود را در اختیار فراگیران قرار دهید .
5. مدرس هنرمند کسی است که با ایجاد شرایط و موقعیت های مناسب آموزشی ، خود کمتر تدریس می کند ولی فراگیران بیشتر یاد می گیرند .
6. همیشه شایستگی را بر شهرت مقدم دارید .
7. هرگز گمان نکنید که سکوت شاگردان به معنای فهمیدن آنهاست ، چون ممکن است گیج شده باشند .
8. هرگز فرض نکنید که شاگردان تنها درس شما را دارند .
9. با شاگردانتان از روی ملاحظه و ادب رفتار کنید تا آنها با شما با ملاحظه و ادب رفتار کنند .
10. هیچ گاه احساس نکنید که توجه به جزئیات ، دید محدود را جبران می کند .
11. مغرور نباشید که از شاگردانتان بیشتر می دانید ، چون آنها به اختیار خود بعد از شما متولد نشده اند .
12. از امتحانات به منظور یک بخش ضروری تدریس استفاده کنید .
13. همه سؤالات شاگردان را به بهترین نحو پاسخ دهید .
14. تا وقتی که دوست ندارید شاگردانتان شما را دست بیندازند ، با آنها شوخی نکنید .
15. هیچگاه به شاگردانتان نخندید بلکه با آنها بخندید .
16. سؤالات ، وقفه ای در درس پدید نمی آورند . بلکه در ارتباط با هر سؤال بقیه درس هم تدریس می شود .
17. از مطالبی که یادگیری آنها را از شاگردان نخواسته اید سؤال امتحانی مطرح نکنید .
18. یکنواخت صحبت نکنید. چرا که علاقه ی دانش آموزان باید به درس معطوف شود نه به صدای شما .
19. توجه داشته باشید که هیچوقت شما نمره نمی دهید بلکه شاگردان نمره می گیرند .
20. بین خوب درس دادن ، خوب امتحان گرفتن و خوب نمره دادن فرق بگذارید . درس دادن چیزی است و امتحان گرفتن چیز دیگری است و نمره دادن و ارزشیابی نیز همینطور . یک معلم خوب باید بر هر سه تسلط داشته باشد .
21. یک معلم خوب به جای افزایش معلومات ، خلاقیت را پرورش می دهد .
22. درس را با یک خلاصه درس شروع کنید .
23. همیشه مطلبی را که باید درس دهید از نو مرور کنید تا کلاس درس همواره تازه ، شاداب وطبیعی باشد .
24. درس را حفظ نکنید بلکه مطالب را دقیقاً بفهمید .
25. همیشه همانقدر شاگردانتان را جدی بگیرید که آنها شما را جدی می گیرند .
26. یک لطیفه را فقط در کمک به آنچه درس می دهید بگویید نه به خاطر خود آن لطیفه .
27. در پایان درس باید احساس خستگی ، توأم با نشاط باشد که بدون این دو احتمالاً تدریس خوبی نخواهید داشت .
28. زمان هر جلسه تدریس درنظر گرفته شود تا با کمی یا زیادی وقت مواجه نشوید .
29. به سؤالات فراگیران با لحن خوب و مناسب پاسخ دهید .
30. مطالعه ی پیش از تدریس و آمادگی قبلی برای تدریس داشته باشید .
31. از ابتکار و خلاقیت در تدریس استفاده کنید .
32. به هنگام تدریس مطالب ، تنوع را فراموش نکنید .
33. در هنگام تدریس حتی الامکان از مثال استفاده کنید .
34. در هنگام تدریس از وسایل و امکانات آموزشی موجود ، حداکثر بهره را ببرید .
35. از داشتن تکیه کلام پرهیز کنید .
36. آرام و شمرده تدریس کنید .
37. ذوق و سلیقه و استعداد فراگیران را شناسایی کنید .
38. به فراگیران توجه و نگاه یکسان داشته باشید .
علی مهربان – مدرس دانشگاههای تهران
1- عن امیرالمؤمنین(ع): «الفِرارُ مِنَ الزَّحْفِ مِنَ الْکَبائِرِ» .
حضرت على(ع) فرمود: «فرار از جهاد، از گناهان کبیره است».
2- قال امیرالمؤمنین(ع): «... و فیهِ استیجابُ النّارِ بِالْفِرارِ مِنَ الزَّحْفِ عِنْدَ حَضْرَةِ القِتالِ...»
حضرت على(ع) فرمود: «... و در آن سزاوارى و استحقاق آتش (جهنّم) است به خاطر فرار از جهاد در وقت نبرد...».
3- حضرت امیر(ع) در جنگ صفین خطاب به لشکریانش فرمود: «... واستَحیُوا الْفَرَّ فَاِنَّهُ عارٌ باقِ فِى الأعْقابِ وَ نارْ یَوُمَ الْحِسابِ» .
«... و شرم کنید از اینکه از میدان جنگ فرار کنید، پس به درستى که فرار موجب ننگى باقى در فرزندان آینده و آتش روز قیامت خواهد شد».
4- ... و قال امیرالمؤمنین(ع): «... و أیْمُ اللّهِ لاِنْ فَرَرْتُمْ مِن سَیْفِ العاجِلَةِ لا تَسْلَمُونَ مِن سَیْفِ الاخِرَةِ».
... و حضرت على(ع) فرمود: «قسم به خدا، اگر شما از شمشیر دنیا فرار کنید (و از جبهه نبرد بگریزید) از شمشیر آخرت (و عذاب الهى) سالم نمى مانید».
5- قال على (ع): «... و أیْمُ اللّهِ لاِنْ فَرَرْتُمْ مِن سُیوُفِ العاجِلَةِ لا تَسْلَمُونَ مِن سُیُوفِ الاجِلَةِ» .
حضرت على(ع) فرمود: «قسم به خدا اگر از شمشیرهاى دنیا فرار کنید از شمشیرهاى آینده (قیامت) سالم نمى مانید».
6- عن عمران بن حصین قال: «لَمّا تَفَرَّقَ النّاسُ عَن رسولِ اللّه(ص) فى یَوُمِ الاُْحُدِ جاءَ عَلى(ع) مُتَقَلِّداً سَیْفَهُ حتّى قامَ بَینَ یَدیْهِ، فَرَفَعَ رَسولُ اللّه(ص) رأسَهُ فَقالَ لَهُ: ما بَالُکَ لَمْ تَفَرَّ مَعَ النّاسِ؟! فَقالَ: یا رَسُولِ اللّه أرجِعُ کافِراً بَعْدَ إسلامِى».
عمران بن حصین مى گوید: «وقتى که مردم در روز جنگ احد (بر اثر شکست ابتدایى مسلمین از مشرکین) از اطراف پیامبر اکرم(ص) متفرق شدند، على(ع) درحالى که شمشیرش را حمائل کرده بود، آمد تا در مقابل پیامبر ایستاد (و به دفاع از پیامبر(ص) پرداخت)، پس پیامبر خدا سرش را بلند کرد و فرمود: چگونه است که تو با مردم فرار نمى کنى؟ حضرت على(ع) عرض کرد: اى رسول خدا آیا من به حالت کفر بازگردم، پس از آنکه اسلام آوردم...».
7- قال امیرالمؤمنین(ع): «ولیعلم المنهزم بأنّه مُسخِطٌ ربّه: وموبق نفسه، و أنّ فى الفرار موجدة اللّه، و الذّلّ اللازم و العار الباقى و أن الفارّ لغیر مزید فى عمره، ولا محجوز بینه و بین قومه و لا یرضى ربه ولموت الرجل محقا قبل اتیان هذه الخصال خیر من الرضا بالتلبّس بها و الإقرار علیها...»
حضرت على(ع) فرمود: «و کسى که (از میدان رزم و جنگ) فرار مى کند باید بداند که خدا را به غضب آورده است، و خود را هلاک گردانیده است و همانا در فرار، خشم خدا و ذلت همیشگى و ننگ باقى خواهد بود و به درستى که بر عمر او چیزى افزوده نمى شود و نمى تواند بین خود و مرگش فاصله اندازد، و خدایش را خشنود نمى گرداند و همانا مرگ و نیستى قبل از یافتن این خصلت (فرار از جنگ) بهتر است از راضى شدن به فرار، و اقرار بر آن...».
8- کتاب صفین للنصر بن مزاحم... عن زید بن وهب أن علیّاً... قال: «ولیعلم المنهزم أنّه مُسخِطٌ لربّه: وموبق نفسه، و فى الفرار موجدة اللّه علیه، و الذّلّ اللازم و فساد العیش علیه، و أن الفارّ منه لایزید فى عمره، ولا یرضى ربه فموت الرجل محقا قبل اتیان هذه الخصال خیر من الرضا بالتلبّس بها و الإقرار علیها...»
در کتاب صفین نصر بن مزاحم... از زید بن وهب نقل مى کند، که حضرت على(ع) (به یاران خود در جنگ صفین) فرمود: «و باید فرار کننده (از جبهه جنگ) بداند که او خدایش را به غضب آورده است و خود را به هلاک انداخته است و در فرار خشم خدا و ذلت همیشگى و فساد زندگى بر او خواهد بود. و به درستى که فرار کننده (از جنگ) چیزى بر عمرش افزوده نمى گردد، و خدایش را راضى نمى کند، پس اگر مرد در حالت باطل بمیرد قبل از آنکه این خصلت (ننگ فرار) را بیابد (براى او) از رضایت به فرار کردن و اقرار بر آن بهتر است.»
9- قال امیرالمؤمنین(ع): «وَ إنَّ الفَارَّ لَغَیْرُ مَزِید فى عُمرِهِ وَ لا مَحْجُوز بَیْنَهُ وَ بَیْنَ یَوُمِهِ» .
حضرت على(ع) فرمود: و به درستى که به عمر و زندگانى فرار کننده افزوده نمى شود و فرار مانع از مرگش نمى گردد».
10- قال امیرالمؤمنین(ع): «... واعلموا أنکم بعین اللّه، و مع ابن عم رسول اللّه(ص) فعاودوا الکَر، و استَحیوا من الفَرّ، فإنّه عار فِى الأعقاب، و نارٌ یَومُ الحِساب».
حضرت على(ع) (به اصحاب خود در صفین) فرمود: «و بدانید که شما مدّ نظر خدا هستید و همراه با پسرعموى رسول خدا(ص) پس پى در پى (به دشمن حمله کنید) و از گریختن شرم نمائید، زیرا فرار ننگى براى اعقاب است (بعد از شما فرزندانتان را سرزنش خواهند کرد) و موجب آتش روز حساب و رستاخیز است (در قیامت به عذاب الهى گرفتار خواهید شد)».
دشمن بعثی در سال‌های دفاع مقدس بارها از سلاح شیمیایی به طور وسیع در مقابل رزمندگان اسلام و در راستای سرپوش گذاشتن بر ناتوانی خود در برابر آنها، استفاده کرد.
از حدود سال ١٣٥٥، رژیم عراق با جمع‌آوری برخی از استادان دانشگاه و صرف بودجه لازم به جمع‌آوری اطلاعات درباره سلاح شیمیایی ـ میکروبی و رادیواکتیو پرداخت و در هر سه زمینه موفقیت هایی را بدست آورد. مسلماً تأمین سلاح شیمیایی عراق تا حد زیادی به خارج وابسته است اما نمی‌توان این را انکار کرد که این کشور از توانایی تولید بسیاری از انواع این سلاحها که پیچیدگی خاصی ندارند برخوردار است.
هر چند توسل عراق به سلاح شیمیایی به طور محدود از زمان آزادسازی خرمشهر بوده است اما می‌توان کاربرد گسترده آن را پس پیروزیهای بزرگ ایران و شکست نیروهای عراقی به ترتیب در عملیاتهای والفجر٢، والفجر٤، خیبر و بدر دانست.
در عملیات والفجر٢، عراق در دو مرحله در بمبارانهای هوایی خود در اطراف پادگان حاج عمران از گاز خردل استفاده کرد که در نتیجه آن حدود ١٠٠ نفر به شدت مجروح شدند.
در عملیات والفجر٣، عراق از گاز شیمیایی استفاده نکرد و بر عکس در عملیات والفجر٤، به طور وسیعی مجدداً گاز خردل را علیه نیروهای ما به کار برد که بدین ترتیب، حدود بیست تن شهید شدند. عراق هم زمان با این عملیات در بسیاری از شهرها و روستاها نیز از گلوله‌های توپ و بمبهای شیمیایی استفاده و تعدادی از مردم غیر نظامی را شهید و مجروح کرد.
در عملیات خیبر نیز، همانند عملیاتهای گذشته چند روز پس از تصرف جزیره و پیشروی نیروها بمبارانهای وسیع شیمیایی آغاز شد این بمبارانها نخست در منطقه پشتیبانی (شط علی) صورت گرفت و سپس به تدریج تمام جزیره را در بر گرفت. این در حالی بود که توپخانه شیمیایی دشمن نیز به شدت کار می‌کرد برای نمونه تنها در یکی از این روزها بیش از صد بمب خردل پرتاب شد که هر یک از آنها حاوی بیش از چهل لیتر مایع خردل بود که پس از انفجار، بخار می‌شد و چند کیلومتر را آلوده می‌کرد.
از تاریخ 7/١٢/62 تا 27/١٢/62عراق همچنان گاز خردل را علیه نیروهای ما به کار می‌گرفت. در ٢ اسفند ماه سال ١٣٦٢ رژیم بغداد برای نخستین بار در تاریخ جنگهای دنیا از گاز اعصاب استفاده کرد.
در مجموع عراق سه حمله هوایی برای به کارگیری عامل اعصاب در روزهای ٢٧ و ٣٠اسفند ماه سال ١٣٦٢ در منطقه جفیر، پاسگاه شهید برزگر و جزیره انجام داد.
دستاورد استفاده از این عامل برای عراق بسیار عالی بود زیرا از آغاز عملیات تا آن تاریخ با آن همه بمب و گلوله توپ حاوی عامل خردل کلاً ما در حدود ١٥٠٠ نفر مجروح داشتیم در حالی که با مصرف مقداری کمی از گاز اعصاب حدود ٨٥٠ نفر از رزمندگان مجروح شدند. به هر حال عراق تا آغاز عملیات بدر دیگر از گاز اعصاب استفاده نکرد اما مصرف گاز خردل را همچنان ادامه داد. در تاریخ ٢١ فروردین ماه سال ١٣٦٣ عراق شاید برای نخستین بار استفاده از گازهای خفه کننده (احتمالاً از نوع کلر پیکرین) را با بهره‌گیری از بمبهای قابل پرتاب از هواپیما آغاز کرد؛ حمله‌ای که بیش از پانصد نفر را مجروح کرد.
در کل در عملیات خیبر در اثر حملات شیمیایی بیش از ٣٥٠٠ تن مجروح و ٧٠ تن شهید داشتیم. این در حالی بود که تعداد زیادی بمب و گلوله عمل نکرده به دست ما افتاد که ایراد آنها نقص در فیوز بود.
در عملیات بدر، دشمن از همان ابتدای عملیات بمبها و گلوله‌های توپ حاوی مواد شیمیایی، به ویژه گاز اعصاب را در سطح گسترده‌تر نسبت به عملیات خیبر به کاربرد چرا که در عملیات پیشین نتیجه خوبی گرفته بود. در واقع این بار عراق برخی از گازها را با بهره‌گیری از هواپیما به صورت سمپاشی از ارتفاع بالا روی جزیره پخش می‌کرد. باید یادآور شد که در این عملیات گاز خردل به طور بسیار محدودی به کار گرفت شد. نکته در خور توجه دیگر در مورد این عملیات آنکه دشمن برای نخستین بار در جنگ با ما و نیز برای سومین بار در طول جنگهای دنیا (دو بار نخست در جنگ جهانی اول بوده است) از مشتقات سیانور استفاده کرد. همچنین، عامل دیگری که به مقدار زیاد در عملیات بدر به کار رفت، یک عامل خارش‌زا بود که تکنیک‌های ما نیز توانایی مقابله با آن را نداشتند. تنها عوارض این گاز خارش و قرمز شدن پوست بود.